quinta-feira, 19 de agosto de 2010

O LAPIS DO CARPINTEIRO

...
Os máis deles eran anarquistas e gustaban dos boleros románticos, coa melancolía do lóstrego luminoso. Non había instrumentos pero tocaban co vento e coas mans. 0 trombón, o saxo, a trompeta. Cadaquén reconstruía no aire o seu instrumento. Percusión habíaa auténtica. Aquel a quen chamaban Barbarito era quen de facer jazz cun penico. Discutiran se chamarlle Orquestra Ritz ou Orquestra Palace, pero ao final impúxose o nome de Cinco Estrelas. Cantaba Pepe Sánchez. Detivérano, con outras ducias de fùxidos, nas adegas dun pesqueiro, a piques de sair rumbo a Francia. Sánchez tiña o don da voz e, cando cantaba no patio, os presos miraban cara á lina sobranceira da cidade, porque a cadea estaba nun devalo entre o faro e a urbe, como dicindo non sabedes o que perdedes. Nese momento, calquera deles pagaría por estar alí. Na garita, Herbal pousaba o fusil, debruzábase na almofada de pedra e pechaba os ollos como o bedel dun teatro da ópera.
Habia unha lenda en torno a Pepe Sánchez. Nas vésperas das eleccións de 1936, cando xa se albiscaba a victoria das esquerdas, prodigáronse en Galicia as chamadas Misións. Eran predicacións ao aire libre, dirixidas sobre todo ás mulleres campesiñas, onde os reaccinarios colleitaban máis votos. Os ser­móns eran apocalípticos. Agoirábanse terribles plagas. Homes e mulleres fornicarían coma bestas. Os revolucionarios separarían aos fillos das nais nada máis saíren do ventre para educalos no ateísmo. Levarían as vacas sen pagar un peso. E sacarian a Lenin ou a Bakunin de procesión na vez da Virxe Maria ou do Santo Cristo. No lugar de Celas convocouse unha destas misións e un grupo de anarquistas decidiu rebentala. Fíxose un sorteo e tocoulle a Pepe Sánchez. 0 plan era o seguinte: Debía ir en burro, co hábito de dominico, e irromper coma un posuído no medio da prédica. Ao Pepe unhas lle ían e outras lle viñan e o dia do suceso almorzou cun cuartillo de augardente. Cando se presentou na campa, montado no burro, e berrando «¡Viva Cristo Rey, abaixo Manuel Azana!» e cousas polo estilo, os frades predicadores aínda non apareceran, retrasados por non se sabe que. Así que a multitude tomouno por verdadeiro e foino conducindo, sen el querer, cara ao púlpito improvisado. E entón a Pepe Sànchez non lle quedou máis remedio que tomar a palabra. E dixo o que lle saíu de dentro. Que non había no mundo ninguén sufîcientemente bo como para mandar sobre outro sen o seu consentimento. Que a unión entre home e muller tiña que ser libre, sen máis anel nin argola que o amor e a responsabilidade. Que. Que. Que quen rouba a un ladrón ten cen anos de perdón e que parva é a ovella que se confesa co lobo. Era un tipo guapo. E o vendaval abaneándolle o habîto e as románticas guedellas dáballe un magnifîco aire de profeta. Despois duns primeiros murmurios, fixose o silencio e parte dos congregados, sobre todo as mozas, asentían e mirábano con devociôn. E daquela Pepe, xa desenfreado, coma se estivese no palco da festa, cantou aquel boléro que tanto lle gustaba.

En el tronco de un árbol una niña
grabó su nombre henchida de placer,
y el árbol conmovido allá en su seno
a la niña una flor dejó caer.

Foi un éxito aquela misión.
A Pepe Sánchez fusilárono un amencer chuvioso de outono do 38.

...

Manuel Rivas
Edicións Xerais de Galicia

terça-feira, 17 de agosto de 2010

“OS VELLOS NON DEBEN NAMORARSE”

Em tempos de “acordo ortográfico” que apenas deturpa a língua portuguesa, porque assim falavam os meus avós, e nunca devemos esquecer de onde viemos, aconselho a leitura desta farsa, escrita em galego, por Castelao de Rianxo:

“Miñas doñas e meus señores:
Axiña ides ver unha farsa en três lances, na que se demonstra que los vellos non deben de namorar-se; pero no pensedes que a miña obra é de tesis. Non é de tesis non. Trátase a penas dunha síntesis artística ou, mais ben, artimaña escenográfica onde xogan o amor e a morte de três vellos imprudentes: o boticário don Saturio, que non aturou a falcatruada de Lela e mátase con solimán da súa própria botica; o fidalgo don Ramón, que por un bico de Micaela morre deitado no esterco; o vinculeiro señor Fuco, que por casar con Pimpinela mórrese de felicidade. Son três faces diferentes dun mesmo drama, contado á maneira galega e para regalia dos que poidan comprender o noso linguaxe. Pero este coñecidícimo drama, que agora ides ver nunha farsa nova, é, así mesmo, un aviso de três estalos que lle damos aos vellos namoradeiros. Cómpre decir que as vellas non están no caso dos vellos, anque os amores serodios andan sempre emparellados coa morte, pois neste caso soio perden a vida os mozos que se dixan Chuchar por velas indecentes. Non, o drama é de homes que se namoran a destempo, porque non souperan aproveitarse do amor quando eran mozos ou porque pretenden burlarse da morte quando xa a levan ao lombo. Os homes deben buscar tesouros amorosos na mocedade, e gardalos ben gardadiños para quando chegue a Vellez, si é que arelan o respeto do mundo e non gostan de vérense retratados nesta casta de comédias. Ninguén se bulra dun vello e unha vella que siguen amándose tolamente. ¡ E que émoción dá ver a un vello vedreiro que chora por un amor que perdeu cando era mozo! Os vellos deben gardar amores antigos, porque axúdanlles a vivir; pero morren cos amores novos, e a sua morte fai rir ás xentes.”
Boas leituras!

segunda-feira, 16 de agosto de 2010

CRONICA DE ANTIGOS REIS

CRONICA DE ANTIGOS REIS
...
Que rio te conmove, segrel, que chúvia antiga
Cae no teu corazón para cantares, que árvore florida?
Lenes viñan as ondas e tamén na ribeira
Cantaban os barqueiros, os cegos
Transcrevian o seu desígnio, e temperaban
Os capitáns o tempo
Dando-lle á moa de afiar espadas: Era
O fluir do cântico e as pedras relocian
Para ser catedrais pórtico aberto
-tímpano foi a rocha mais lañada-
E soergueu a voz de entre as maquias, nas vendimas
Andou, cantou no berce, sob os piñeiros en flor
Imos bailar belida e entón o rei dispuxo
A sua voz no âmbito e as harpas
Retumbaran como quando no corazón estoura
Un amor ou unha fonte abre o seu chafarís
E corre sangre a mares, ese viño docíssimo
Nos corpos que se aman. El rei manda lavrar
Sobre lo mar as barcas e entra primavera
Nos reinos de ocidente, como se manda á flor
Esparexer perfume. Veñen logo os laúdes,
A flor de avelaneira, ai amor como viñan
Os rios na crecida todos de rosas fulxir:
Trovador ou segrel, señor da poesia,
Que ouros fixo da língua por honrar Maria.
E o rei, a treboada da sua voz, andaba
Nas eiras, nos beizos o seu canto quando chegou Abril
E ve-se a sombra ainda no horizonte,
Ouvide os rios...

In “Última fuxida a harar”
Antón Avilés de Taramancos